Khi lắp ráp các mối ghép bằng bu lông, một trong những yếu tố quan trọng quyết định độ chắc chắn và an toàn chính là lực siết bu lông. Nếu lực siết quá nhỏ, bu lông có thể bị lỏng, gây nguy cơ hỏng hóc kết cấu. Ngược lại, nếu siết quá chặt, bu lông có thể bị đứt hoặc ảnh hưởng đến vật liệu xung quanh. Vậy lực siết bu lông là gì, cách tính toán như thế nào để đảm bảo hiệu quả sử dụng? Hãy cùng Art Studio tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau.
Lực siết bu lông là gì?
Lực siết bu lông là một yếu tố quan trọng, được sử dụng kết hợp với máy siết bu lông để tạo ra mô-men xoắn, giúp bu lông và đai ốc siết chặt vào nhau. Khi đạt đến lực siết tiêu chuẩn, bu lông sẽ tạo ra ứng suất căng ban đầu, đảm bảo liên kết vững chắc và ổn định theo yêu cầu kỹ thuật.
Nói cách khác, lực siết bu lông chính là mô-men xoắn tác động lên bu lông và đai ốc để cố định vật liệu. Mỗi loại bu lông có một mức lực siết khác nhau, phụ thuộc vào đường kính, độ bền và tiêu chuẩn kỹ thuật. Nếu lực siết không phù hợp, bu lông có thể bị lỏng, quá tải hoặc gãy, gây ảnh hưởng đến độ bền và an toàn của kết cấu thép, phương tiện giao thông, máy móc,…
Hiện nay, lực siết bu lông đã được quy định theo các tiêu chuẩn trong xây dựng và sản xuất, giúp kỹ thuật viên dễ dàng tính toán và điều chỉnh lực siết phù hợp. Việc tuân thủ đúng tiêu chuẩn này không chỉ đảm bảo tính an toàn mà còn giúp tăng tuổi thọ của các liên kết trong công trình và thiết bị.
Xem thêm: Khi Nào Nên Thay Phuộc Ô Tô? Dấu Hiện Nhận Biết Phuộc Ô Tô Hỏng
Tiêu chuẩn của lực siết bu lông
Tại Việt Nam, các tiêu chuẩn về lực siết bu lông được quy định trong hai văn bản quan trọng, phù hợp với từng lĩnh vực sử dụng:
- TCVN 8298:2009 – Tiêu chuẩn áp dụng trong công trình thủy lợi, quy định yêu cầu kỹ thuật đối với việc chế tạo và lắp ráp thiết bị cơ khí, kết cấu thép.
- TCVN 1916:1995 – Tiêu chuẩn về bu lông, vít, vít cấy và đai ốc, đưa ra các yêu cầu kỹ thuật trong sản xuất và sử dụng.
Ngoài việc tham khảo các tiêu chuẩn này, bạn cũng cần tính toán kích thước bu lông và tra bảng lực siết để xác định mức lực siết phù hợp. Điều này giúp đảm bảo bu lông được siết chặt theo đúng yêu cầu kỹ thuật, đồng thời hỗ trợ bạn trong việc lựa chọn dụng cụ siết lực hoặc máy siết bu lông phù hợp với công việc.
Cách tính lực siết bu lông tiêu chuẩn
Như đã đề cập, lực siết bu lông được quy định theo các tiêu chuẩn riêng và phụ thuộc vào hai yếu tố chính:
- Đường kính bu lông (d)
- Độ bền của bu lông
Một sai lầm phổ biến khi tính toán lực siết là nhầm lẫn giữa đường kính bu lông (d) và size bu lông (S). Trong đó, size bu lông (S) là kích thước của ecu vặn vào bu lông, còn đường kính bu lông (d) là kích thước thực tế của thân bu lông. Hai thông số này có mối liên hệ với nhau qua công thức: S = 1,5 × d.
Ví dụ, bu lông M42 sẽ có size ecu 46mm. Vì vậy, khi lựa chọn dụng cụ siết bu lông, bạn cần xác định đúng kích thước để đảm bảo chọn đúng thiết bị phù hợp.
Xem thêm: So Sánh Nhựa Ốp Tường Hay Gạch Ốp Tường Tốt Hơn? Nên Sử Dụng Loại Nào?
Hướng dẫn cách tra bảng lực siết bu lông đúng
Bảng tra lực siết bu lông là tài liệu tổng hợp thông tin về đường kính, kích cỡ và độ bền của các loại bu lông phổ biến hiện nay. Nhờ vào bảng này, bạn có thể dễ dàng xác định kích thước bu lông cũng như lực siết tiêu chuẩn cần áp dụng.
Cách xác định kích cỡ bu lông
Cột 1 – Đường kính bu lông (d): Cột đầu tiên trong bảng tra cứu thể hiện đường kính của bu lông, ký hiệu là (d), với các kích thước từ M3 đến M64.
Cột 2 – Kích cỡ ecu (s): Cột thứ hai hiển thị size ecu vặn vào bu lông, ký hiệu là (s). Để xác định kích thước ecu, bạn chỉ cần nhìn vào cột đường kính bu lông và dò ngang sang cột này.
Ví dụ: Bu lông M8 đi với ecu size 13mm, bu lông M30 đi với ecu size 46mm.
Cột 3 – Độ bền bu lông: Lực siết bu lông không chỉ phụ thuộc vào kích cỡ mà còn vào độ bền vật liệu. Độ bền của bu lông thường được ký hiệu trên đỉnh bu lông, giúp người dùng dễ dàng nhận diện để tra cứu lực siết phù hợp.
Cách xác định lực siết bu lông
Sau khi xác định đường kính (d) và độ bền, bạn có thể tìm lực siết tiêu chuẩn bằng cách:
- Lấy cột đường kính gióng thẳng sang cột độ bền.
- Tìm ô giao nhau giữa hàng ngang (đường kính) và cột dọc (độ bền), đây chính là giá trị lực siết tiêu chuẩn (N.m).
Ví dụ thực tế:
- Bu lông M12, ecu 18, độ bền 8.8 → lực siết tiêu chuẩn 79 N.m.
- Bu lông M24, ecu 36, độ bền 10.9 → lực siết tiêu chuẩn 981 N.m.
Việc sử dụng đúng lực siết tiêu chuẩn giúp đảm bảo độ bền, an toàn và hiệu suất của liên kết bu lông trong các ứng dụng cơ khí, xây dựng và sản xuất.
Xem thêm: Review Khóa Cửa Điện Tử Yale: Thiết Kế, Tính Năng, Độ Bảo Mật Và Giá Thành
Kim Khí Tiến Thành – Đơn vị sản xuất và cung cấp các loại bulong chất lượng, giá tốt
Công ty Kim Khí Tiến Thành là đơn vị chuyên sản xuất và cung cấp vật tư kim khí chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu đa dạng của ngành xây dựng, cơ khí và công nghiệp. Sản phẩm chủ lực của công ty bao gồm bulong inox 304, bulong m22, bu lông nở sắt, đai ốc, lông đền, đinh rút rive,… và nhiều loại vật tư kim khí khác, được sản xuất theo tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt, đảm bảo độ bền và an toàn trong quá trình sử dụng.
Với hệ thống nhà xưởng hiện đại và đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm, Kim Khí Tiến Thành cam kết cung cấp sản phẩm chất lượng cao với giá thành cạnh tranh. Công ty không ngừng cải tiến công nghệ, tối ưu quy trình sản xuất và mở rộng danh mục sản phẩm để đáp ứng tốt nhất nhu cầu của khách hàng. Nhờ vào uy tín và sự chuyên nghiệp, Kim Khí Tiến Thành đã trở thành đối tác tin cậy của nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước.
Liên hệ với Kim Khí Tiến Thành để được hỗ trợ tư vấn miễn phí và nhận chi tiết bảng báo giá lông đền phẳng cùng nhiều sản phẩm kim khí khác:
- Website: https://kimkhitienthanh.com/
- Hotline: 0933 937 577
- Địa chỉ: Tổ 1, KP. Tân Lộc, P. Phước Hoà, TX. Phú Mỹ, Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu
Tổng kết lại, việc hiểu và áp dụng đúng lực siết bu lông không chỉ giúp đảm bảo độ bền và an toàn của mối ghép mà còn kéo dài tuổi thọ của các chi tiết máy. Dù trong xây dựng, cơ khí hay công nghiệp, việc tính toán lực siết phù hợp là yếu tố quan trọng giúp hạn chế rủi ro và nâng cao hiệu suất làm việc. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về lực siết bu lông, giúp bạn áp dụng hiệu quả trong thực tế.
Xem thêm: 12 Thông Số Kỹ Thuật Màn Hình LED Quan Trọng Mà Bạn Cần Biết
